Page 10 - KÜLTÜR FEN LİSESİ MATEMATİK KÜLTÜRÜ
P. 10
Yapabilirsin...
KÜLTÜR KOLEJİ FEN LİSESİ MATEMATİK KÜLTÜRÜ
MISIR VE MEZOPOTAMYA
MATEMATİĞİ ründendir. Bu iki soru Mısır matematiğinin
zirvesi olarak kabul edilmektedir. Mısırlılar,
dairenin alanının çapına orantılı olduğunun
Eski Mısır matematiği ile ilgili yazılı belge
ve arkeolojik eser kalıntıları yok denecek farkına varmışlardır ve pi sayısını 4x(8/9)
kadar azdır. Bunun temel iki nedeni vardır. un karesi, yani 256/81=3,16 olarak bulmuş-
Birincisi, eski Mısırlıların yazıyı papirüse lardır. Mısır matematiğini 2000 yıl boyunca
yazmaları; ikincisi nedeni ise İskenderiye bu düzeyde kaldığı ve kayda değer bir iler-
kütüphanelerinin geçirdikleri 3 büyük yan- leme göstermediği anlaşılmaktadır. Mısır
gın sonucunda yazılı belgelerin yok olmuş sayı sistemi, on tabanına göredir ve rakam
olmasıdır. Mısır matematiği hakkında bil- sistemlerinin yazımı ve kullanımı Romen
gimizin ana kaynakları iki papirüsten oluş- rakamlarının yazım ve kullanımı gibidir.
maktadır. Bu papirüslerden ilki Ahmes pa- Mezopotamya’da yaşamış medeniyetler-
pirüsü olarak bilinen papirüstür. Bu papirüs, den zamanımıza, Mısır’dan kalandan çok
matematik öğretmek gerekçesiyle yazılmış daha fazla yazılı belge kalmıştır. Bunun ne-
bir kitaptır. Giriş kısmında, kesirli sayılarla deni, Mezopotamyalıların yazı aracı olarak
işlemleri öğretmek gayesiyle verilen birkaç kil tabletleri kullanmalarıdır. Kil tabletlerinin
alıştırmadan sonra, çözümleriyle 87 soru ömrü sonsuz denecek kadar uzundur. Bu
verilmektedir. Bu matematik az çok bizim tabletlerden anlaşılan, Mezopotamya’da
8. Sınıf matematiği düzeyinde bir matema- matematik, Mısır matematiğinden daha
tiktir. İkinci papirüs ise Moskova papirüsü ileridir. Mısırlıların bildikleri matematiği bil-
olarak bilinir. Bu papirüs M.Ö. 1600’lerde dikleri gibi, ikinci dereceden bazı polinom-
yazılmış bir kitapçıktır. Moskova papirüsü ların köklerini bulmasını, iki bilinmeyenli iki
25 soru içermektedir. Bu sorular iki tane- denklemden oluşan bir sistemi çözmesini,
si hariç Ahmes papirüsündeki sorular tü- daha sonra Pisagor teoremi olarak adlan-
dırılacak olan teoremi de biliyorlardı. Me-
zopotamyalıların sayı sistemi 60 tabanlı bir
sayı sistemidir. Bu dönemin matematiğinde
teorem, formül ve ispat yoktur. O dönem-
de matematik simgesel olarak değil sözel
olarak ifade edilmekteydi. Bu dönemin ma-
tematiği zanaat düzeyinde bir matematiktir.
Matematik “Matematik için matematik” an-
layışıyla değil, günlük hayat ihtiyaçları için
yani “Halk için matematik” anlayışıyla yapıl-
maktaydı. Bu dönem matematiği, bu bölge
ülkelerinin kültürel varlıklarını, Pers istilası
AHMET ÖZTÜRK sonucu kaybetmesiyle son bulur.
ZEYNEP YURTSEVEN 10-FEN-A
9
