Page 50 - inovasyon 20
P. 50

İNOVATİF HABER  EVENT HORIZON                                                                                          Modern anlamda kara delikler ilk olarak 1915'te Albert Einstein'ın genel


                                                                                                                                  görelilik teorisinin bir sonucu olarak tahmin edildi. Bu nesneler o kadar

                                                                                                                                  yoğun ki, olay ufku adı verilen bir sınırla çevrili; bu sınırı aşan herhangi bir

                                                                                                                                  şey asla dış evrene geri dönemez. İlk aday kara delik, Uhuru X-ışını uydusu
                  TELESKOBU                                                                                                       tarafından keşfedilen Cygnus X-1 idi. Bu keşfi, 1974'te Samanyolu'nun süper

                                                                                                                                  kütleli kara deliği Sagittarius A*'nın tanımlanması izledi.
                                                                                                                                  Bugün kara deliklerin kozmosta yaygın olduğunu biliyoruz. Neredeyse her

                                                                                                                                  büyük galaksi, Güneş kütlesinin milyonlarca veya milyarlarca katı ağırlığında
                           Tuğba Sevinç
                           Kültür Koleji Ortaokulu                                                                                en az bir süper kütleli kara delik içerir. Her yerde bulunmalarına ve büyük
                           Fen Bilimleri Bölüm Başkanı
                                                                                                                                  kütlelerine rağmen, bu kara deliklerin boyutları nispeten küçüktür, yani en
             Event Horizon Telescope (Olay Ufku Teleskobu-EHT-), süper kütleli kara                                               iyi teleskoplarımız bile onların görüntülerini alamaz - en azından yalnız

             delikler etrafındaki emisyonu görüntülemek için birleşmiş bir gözlemevi                                              çalışırken. EHT, birden fazla teleskopu gezegen boyutunda tek bir sanal
             grubudur.                                                                                                            gözlemevinde bir araya getirmek için "çok uzun temel interferometri" (VLBI)


                                                                                                                                  olarak bilinen bir yöntem kullanır. Bu birleşik güç, ona dev eliptik gökada
                                                                                                                                  M87'deki süper kütleli kara deliğin bir görüntüsünü almak için gerekli

                                                                                                                                  çözünürlüğü verdi.





                                                                                                                                                                                                            Resim-2: Hawaii'deki

                                                                                                                                                                                           Resim-2          Maunakea zirvesinde
                                                                                                                                                                                                            Milimetre-altı Dizisi'ni

                                                                                                                                                                                                            (SMA) oluşturan 6
                                                                                                                                                                                                            metrelik antenlerden

                                                                                                                                                                                                            biri. SMA, birden
             Resim-1
                                                                                                                                                                                                            fazla teleskopu tek

                                                                                                                                                                                                            bir dünya çapındaki

                                                                                                                                                                                                            gözlemevinde bir-
             Resim-1: Event Horizon Teleskobu tarafından çekilen, yoğun yerçekiminin et-                                                                                                                    leştiren Event Hori-
             kisi altında dönen maddenin yaydığı ışığı gösteren insanlık tarihinde bir kara                                                                                                                 zon Telescope'un bir

             deliğin ilk görüntüsü. Bu kara delik, Güneş'in kütlesinin 6,5 milyar katıdır ve                                                                                                                bileşenidir.
             M87 galaksisinin merkezinde bulunur.








             50  • İNOVASYON  KÜLTÜRÜ / HAZİRAN 2022                                                                                                                                                    HAZİRAN 2022 /  İNOVASYON  KÜLTÜRÜ • 51
   45   46   47   48   49   50   51   52   53   54   55