Page 52 - inovasyon 20

İNOVATİF HABER EHT, süper kütleli kara delikler 2019 yılında EHT, M87'deki kara EHT; Fransa, İspanya, Grönland,

Şili, Amerika Birleşik Devletleri
etrafındaki güçlü kütleçekimsel
deliğin etrafındaki emisyonun
(Arizona ve Hawaii), Meksika ve
merceklenmeden etkilenen bölgeyi
görüntülerini üretti. Görüntüler, genel
görüntülemeyi amaçlıyor. Genel
Güney Kutbu'ndaki teleskoplardan
görelilik, boyutu kara deliğin kütlesiy-
gösterdi. Halkanın boyutu, kara de-
anda bir hedef kaynağı gözlem-
le orantılı olan parlak bir foton hal- göreliliğin öngördüğü gibi bir halka oluşmaktadır. Bu teleskoplar aynı
kasının görüneceğini öngörür. Hal- liğin Güneş'ten 6,5 milyar kat daha leyerek elde edilen verileri MIT

kanın iç kenarının dairesel olduğunu büyük bir kütleye sahip olduğunu Haystack Gözlemevi'ne ve Alma-

ve tahmin edilen boyutta olduğunu gösteriyor. Görüntüler, M87'deki nya'daki Max-Planck-Institut Ra-
doğrulamak, güçlü alan ortamında dioastronomie'ye göndererek kay-

bir genel görelilik testi oluşturur. M87 emisyon yapısının altı günlük gözlem dedilir. Veriler, kalibre edilebilen
ve Sagittarius A, foton halkasının boyunca değiştiğine dair kanıt ve görüntülenebilen daha küçük bir veri kümesi üreterek Haystack ilişkilendi-

EHT tarafından kolayca çözülebildiği sağlıyor. ricisi aracılığıyla çalıştırılır.

birincil hedeflerdir. EHT'nin yüksek etkili bilimsel sonuçlar üretmesini sağlayan önemli bir geliş-
Resim-3 me, Şili'deki ALMA dizisindeki tek tek antenlerden gelen sinyalleri dizinin çok

hassas bir öğesinde toplamaya yönelik bir proje olan ALMA aşamalandırma

Projesidir. Aşamalı ALMA'nın muhteşem performansı, EHT'deki diğer tele-
skoplara sağlam algılamalar sağlayarak, uzun taban çizgilerinde kaynakları

tespit etmeyi ve verileri kalibre etmeyi çok daha kolay hale getirir.

EHT 'nin bir diğer ana hedefi Samanyolu'nun merkezindeki kara delik olan Resim-4: Event Horizon Te-

Sagittarius A’dır. Sagittarius A kara deliğinin kütlesine ilişkin tahminler, leskobu gözlemleri, dünya
M87'den çok daha küçüktür ve Güneş'in sadece 4 milyon katı ağırlığındadır. çapındaki gözlemlerle

Bu çok daha düşük kütle nedeniyle, Sagittarius A değişkenliğin zaman ölçeği yapılmıştır; veriler korelasyon

yalnızca dakikalardır ve görüntülemeyi çok daha zordur. için MIT Haystack Gözlemevi
EHT, çok uzun temel interferometri (VLBI) tekniğini kullanarak 230 GHz fre- ve Max-Planck-Institut für Ra-

kansında (1.3 mm dalga boyu) gözlem yapar. VLBI ile, gezegendeki gözle- dioastronomie'ye gönderildi

mevleri, Ay yüzeyinde bir portakalı görebilmeye eşdeğer, açısal boyutu 20
mikrosaniyesinden daha az olan özellikleri çözebilen, Dünya boyutunda bir

teleskop görevi görür. Resim-4

52 • İNOVASYON KÜLTÜRÜ / HAZİRAN 2022 HAZİRAN 2022 / İNOVASYON KÜLTÜRÜ • 53