Page 59 - inovasyon 14

Nobel Özel Röportaj

INTERVIEW
1. Bahsettiğimiz kavramlar, kara delikler, 1. The concepts we’re talking about, black
popüler hayal gücü açısından son dere- holes, they’re hugely attractive in terms
KÜLTÜR & KÜLTÜR2000
ce çekici. Onları düşündüğünüzde, onları of popular imagination. When you think
görselleştiriyor musunuz ve matematiksel about them, do you visualise them and do
bir şekilde düşünüyor musunuz? you think of them in a mathematical way?
“Siyah”, sanki kimse onları göremiyormuş While “black” sounds as if one cannot see
gibi görünse de, aslında birkaç görselleştir- them, there is actually several visualizations:
me vardır: Biri, çok derin bir yerçekimi po- One is that of a very deep gravitational po-
tansiyeli. Bir trambolinin üzerine ağır bir top tential. Imagine on a trampoline you place a
yerleştirdiğinizi hayal edin - derin bir çukur heavy ball - it will create a deep dip. And if
oluşturacaktır. Ve eğer top yeterince ağırsa, the ball is heavy enough, the dip might be so
dalma o kadar dik olabilir ki, bazı hayvanların steep, that it gets impossible for some animal
tekrar dışarı çıkması imkânsız hale gelir. Bu, to walk out again. This is pretty much, what
bir kara delikten kaçmaya çalışan ışıkta olan happens with light that tries to escape a black
şeydir. Elbette, bir kara delik 3B bir “nesne” hole. Of course, a black hole is a 3D “object”,
dir, yani artık geri dönüşü olmayan bu çizgi, i.e. that line from where there is no returning
3B uzaydaki bir sferoiddir. anymore is a spheroid in the 3D space.

Düşündüğüm başka bir görselleştirme, yerçe- Another visualization I think of is the effect of
kimsel merceklemenin etkisidir: Bir kara delik, gravitational lensing: A black hole distorts the
arkasından gelen ışığı, garip şekilli bir optik light coming from behind it in a very charac-
mercek gibi çok karakteristik bir şekilde bozar. teristic way, like an oddly shaped optical lens.
Her iki fikri de internette birçok varyantta bu- Both ideas you can find in many variants in
labilirsiniz. the internet.

COLLEGE

Reinhard Genzel, takım elbise ve kravat içinde, 2020 Nobel Fizik ödülünü kazandıktan sonra, Alman-
ya’nın Garching kentinde bulunan Max Planck DünyaDışı Fizik Enstitütü’sünde kızılötesi astrofizik gru-
buyla poz veriyor. (Max Planck Dünya Dışı Fizik Enstitüsü’nün izniyle)
Reinhard Genzel, in suit and tie, poses with his infrared astrophysics group at the Max Planck Institute
for Extraterrestrial Physics in Garching, Germany, after winning the 2020 Nobel Prize in Physics. (Photo
courtesy of the MPIEP)

ARALIK 2020 / İNOVASYON KÜLTÜRÜ • 57